Γιωργος Βεης – αφιερωμα

Στις 14 του Σεπτεμβρη που μας περασε, στο συνεδριακο κεντρο “Διασελο” στο Μετσοβο, η Ελληνικη και παγκοσμια επιστημονικη κοινοτητα, ετιμησε τον καθηγητη Γιωργο Βεη, με την ευκαιρια των προσφατων ογδοηκοστων γεννεθλιων του. Σημερα φερνω μερικες φωτογραφιες απο αυτη την τελετη που ειχα την τυχη και την χαρα να περευρεθω. Ο Γιωργος Βεης ειναι κατα τη γνωμη μου σημερα ενας απο τους πιο σημαντικους Ελληνες, ισως ο τριτος μετα τον προεδρο της Δημοκρατιας και τον προεδρο του Αρειου Παγου. Προεδρος του ΑΣΕΠ (Ανωτατο Συμβουλιο Επιλογης Προσωπικου) σημερα για μενα υπηρξε, ο καθηγητης, ο καθοδηγητης, ο μεντορας.

Γιωργος Βεης

πανελ:  οι καθηγητες  του ΕΜΠ κ. Επη Παπαζηση,  κ. Χαρης Μπιληρης και  κ. Εμυ Μπαλοδημου (βοηθοι καθηγητων επι θητειας δεσποιναριου)

ο πρυτανης του ΕΜΠ κ. Μουτζουρης

Dr. Michael Pearlman. Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics

ο καθηγητης κ. Νιονιος Μπαλοδημος.

ο  Γιωργος Βεης παρουσιασε μια εξαιρετικη αναδρομικη ιστορια της δορυφορικης γεωδαισιας απο τα χρονια της συλληψης της ιδεας μεχρι σημερα.

την δεκαετια του ’80 με την αναπτυξη των δικτυων και της τεχνολογιας GPS,  φτασαμε σημερα να κραταμε απο ενα γκατζετακι ο καθενας στο χερι και να ξερουμε που παμε και που βρισκομαστε.

η αγαπημενη μου φωτογραφια.. προσεξτε το δεσποιναριον στην ακρη δεξια, με καπελακι, γυαλια και πουλοβερακι στους ωμους.  Σε αποστολη στην Σαντορινη.

Ο Γιωργος Βεης παραλαμβανει το δωρακι του απο τα παιδια της σχολης.

Ο Γιωργος Βεης γεννηθηκε στην Αθηνα το 1929. Το 1951 απεφοιτησε απο τη σχολη Τοπογραφων μηχανικων του Εθνικου Μετσοβιου Πολυτεχνειου.  Eκερδισε υποτροφια για μεταπτυχιακες σπουδες στη Σορβοννη στην  Ecole Nationale des Sciences Geographiques.  Εργαστηκε στο αστεροσκοπειο του Παρισιου αλλα και στο διεθνη οργανισμο βαρυτιμετριας. Το 1955 συνεχισε τις μεταπτυχιακες του σπουδες στο Ohio State University οπου εκανε την διδακτορικη του διατριβη και το 1958 απεφοιτησε με PhD.  Η διατριβη του Γιωργου Βεη με τιτλο “Geodetic Applications of Observations of the Moon, Artificial Satellites and Rockets” ηταν η πρωτη μελετη οπου η Γεωδαισια χρησιμοποειει μετρησεις απο τεχνητους δορυφορους.  Η παγκοσμια Γεωδαιτικη κοινοτητα ονομαζει το Γιωργο Βεη “πατερα της δορυφορυκης Γεωδαισιας”.  Στη συνεχεια πηγαινει στο Smithsonian Astrophysical Observatory (SAO, που αργοτερα μετονομασθηκε  Harvard Smithsonian Center for Astrophysics) Το SAO  μολις ειχε σχεδιασει και εφαρμοσει ενα παγκοσμιο δικτυο απο δορυφορικες καμερες με το ονομα Baker Nunn Satellite Tracking Cameras. Παρ’ολο που υπηρχαν ενδοιασμοι για το αν ηταν εφικτη η παρακολουθηση των δορυφορων με αυτες τις καμερες,  υπηρχε μια αυξανομενη ερευνα για τη χρηση των δορυφορων για γεωδαιτικους σκοπους.  Ο Γιωργος Βεης υπηρξε ο πρωτος ερευνητης που εκανε τις ελπιδες αυτες πραγματικοτητα.  Στα 21 χρονια θητειας του στο Σμιθσονιαν, σαν επιστημονικος συμβουλος ηγηθηκε του προγραμματος που οδηγησε την απλη δορυφορικη παρακολουθηση σε δορυφορικη γεωδαισια.  Η ιδεα του για το προγραμμα διαφορικης βελτιωσης τροχιων,  οδηγησε στην αναπτυξη προγραμματος αναλυσης δορυφορικων δεδομενων,  και υπολογισμου του πεδιου βαρυτητας,  συντεταγμενων σταθμων παρατηρησης αλλα και ατμοσφαιρικες παρατηρησεις.  Ακομα ορισε το βασικο συστημα αναφορας στο οποιο ακομα και σημερα αναγονται κινησεις οπως η περιστροφη της γης,  η μεταπτωση και η κλονιση της.  Εισηγηθηκε και πραγματοποιησε την συνταξη χαρτων με ακριβεις ουρανιες παρατηρησεις απο καμερες, οι οποιοι χρησιμοποιηθηκαν για αναφορα επι σειρα ετων απο την επιστημονικη κοινοτητα.

Στις αρχες της δεκαετιας του ’60 ο Γιωργος Βεης γυρνα στο Εθνικο Μετσοβιο Πολυτεχνειο οπου εκλεγεται καθηγητης Τοπογραφιας  (αργοτερα Ανωτερας Γεωδαισιας και Χαρτογραφιας)  και τοτε αρχιζει η αναπτυξη της δορυφορικης γεωδαισιας στην Ελλαδα.  Το 1969 ιδρυθηκε ο δορυφορικος σταθμος παρατηρησεων στον Διονυσο (*), οπου εγκατασταθηκε  μια  καμερα Baker-Nunn , και παραλληλα αρχισε να αναπτυσσεται η μεθοδος μετρησεων  δορυφορικων αποστασεων με λεηζερ.  Η αρχικη ιδεα ηταν να δημιουργηθει ενας πληρης σταθμος  γεωφυσικων και μετεωρολογικων παρατηρησεων και μελετης παλλοιριων τιυ στερεου φλοιου της γης.   Ο δορυφορικος σταθμος του Διονυσου παγκοσμια γνωστος στο δικτυο σταθμων ως Dionysos συνεβαλε  σε δορυφορικα προγραμματα οπως το MERIT, MEDLAS, WEGENER και αλλα.  Μεταξυ του 1965 και 1984 ο Γιωργος Βεης οργανωσε μια σειρα εξαιρετικων σημαντικων συμποσιων δορυφορικης Γεωδαισιας,  στο Λαγονησι τα πρακτικα των οποιων καταγραφουν κατα καποιο τροπο την ιστορια της δορυφορικης γεωδαισιας για εικοσι χρονια.

Αργοτερα διετελεσε κοσμητορας της σχολης Αγρονομων και Τοπογραφων Μηχανικων και κατα τα χρονια της δικτατοριας φυλακιστηκε για καποιο διαστημα για την συμπαρασταση του στις διαμαρτυριες των σπουδαστων.  Γραμματεας της Ελληνικης Επιτροπης Γεωδαισιας και Γεωφυσικης και κατοπιν προεδρος του Αστεροσκοπειου,  προεδρος του Εθνικου κτηματολογιου, ο Γιωργος Βεης υπηρετει μεχρι και σημερα ακουραστα την Ελλαδα σαν προεδρος του ΑΣΕΠ.

Εκτος ομως απο τα διοικητικα του καθηκοντα ηγηθηκε διεθνων επιστημονικων οργανισμων οπως IAG (International Association of Geodesy)/IUGG (International Union of Geodesy and Geophysics) και COSPAR (Committee on Space Research) .

Το 1997 εφυγε πλεον απο το Εθνικο Μετσοβιο Πολυτεχνειο.  Στα 80 του χρονια ο Γιωργος Βεης ειναι ενας ενεργητικος, ακουραστος,  μοντερνος, γοητευτικος, κομψος, δραστηριος,  προσιτος, και ασταματητα σκεπτομενος ανθρωπος.  Εκει στο τραπεζι μου στο Μετσοβο, ηρθε κι εκατσε λιγο και αναρωτιοτανε με τον υπεροχο γλυκο δικο του τροπο.. “Βρε πουλακι μου, μηπως να συνδιαζαμε μετρησεις δορυφορικες με VLBI ;(εξωγαλακτικες παρατηρησεις quasars)”

Στον αγαπημενο μου καθηγητη, ανθρωπο και ας μου επιτραπει, φιλο ευχομαι να ζησει πολλα ακομα δημιουργικα και χαρουμενα χρονια.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Μερικες απο τις παραπανω πληροφοριες τις δανειστικα απο ενα λογο που εξεφωνησε πριν μερικα χρονια ενας αλλος αγαπημενος καθηγητης μου και μεντορας. Ο Dr. Ivan Mueller απο το πολιτειακο πανεπιστημιο του Οχαϊο.

(*)  Ο δορυφορικος σταθμος του Διονυσου υπεστη  καταστροφες στις πρωτες μεγαλες πυρκαγιες. Δυστυχως, δεν διατεθηκαν ποτε κονδυλια για την επεναλειτουργια του.  Κατα καιρους λεηλατηθηκε και στις πυρκαγιες του καλοκαιριου κινδυνεψε αμεσα παλι. Ειναι κριμα γιατι διαθετει ενα καινουργιο κτιριο με αιθουσες συνεδριασεων και παρατηρησεων.  Ετσι εμεινε η Ελλαδα μας εξω απο τον χορο της συμβολης δορυφορικων δεδομενων στην παγκοσμια κοινοτητα.  Ειναι πολυ σημαντικες αυτες οι παρατηρησεις αφου ανηκουν στο νοτιο τμημα της ευρασιατικης πλακας.