Παντα αναρωτιομουν απο παλια, πως ειναι δυνατον να υπαρχουν και να επιζουν τοσες πολλες μικρες επιχειρησεις στην Αθηνα και κατ’ επεκταση σε ολες τις Ελληνικες πολεις. Παλιοτερα πριν ακομα φυγω απο την Ελλαδα, ειχε γεμισει ο τοπος με καταστηματα δωρων. Σε καθε τετραγωνο κι απο ενα. Γεματα ενα σωρο αχρηστες σαχλαμαριτσες (θα θυμαστε εκεινα τα πηλινα καθικια που εγραφαν απανω ” τα κακα κοποις κτωνται”) που οι μισοι Ελληνες αγοραζαν για να τα χαρισουν στους αλλους μισους. Ενταξει μερικα ειχαν και ομορφα αντικειμενα τεχνης. Αλλα η τεχνη δεν ηταν για ολα τα βαλαντια.
Με τα χρονια τα μικρα μαγαζακια αυξηθηκαν και αλλαξε και το εμπορευμα. Γεμισε ο τοπος μπουτικ. Καθε μοδερνα κυρια εκανε ενα ταξιδι στην Ευρωπη, αγοραζε μια καραβια (η εστω δυο βαλιτσες) ρουχα και ανοιγε μπουτικ ενα επι τεσσερα (κατι σα διαδρομο). Γεμισαν ολα τα προαστεια και με αυτες. Σιγα σιγα οι μεγαλυτερες επιχειρησεις (και κυριως οι διεθνεις) τις κατατροπωσαν κι αυτες. Σιγουρα αρκετες μικρες επιχειρησεις υπηρξαν προσοδοφορες και κυριως αυτες που οι ιδιοκτητες ειναι προκομενοι, προθυμοι και καλοι εμποροι. Οι αλλες επεπλευσαν μεχρι που προεκυψε η τρικυμια.
Στην προσφατη επισκεψη μου στην Αθηνα, ειδα που λες το εξης. Στην γειτονια μου κοντα σε κεντρικη πλατεια προαστειου υπηρχε ενα κομμωτηριο. Οταν λοιπον χρειαζομουν ενα φρεσκαρισμα κατα τη διαρκεια παραμονης μου πηγαινα εκει. Ευγενεστατοι ολοι, περιποιητικοι, με το χαμογελο στα χειλη και παντα γεματοι κοσμο. Ακομα και τα Χριστουγεννα που ειχαμε μπει για τα καλα στην κριση δυσκολευτηκα να “τρυπωσω” . Φετος το καλοκαιρι, ακριβως διπλα σ’ αυτο το κομμωτηριο – μα λεμε ενας τοιχος τους χωριζει – ανοιξε δευτερο κομμωτηριο. Και σας ρωτω, τι σκεφτηκε αυτος ο καινουργιος ” επιχειρηματιας” ;
1. Α τι καλα, εδω στη γειτονια ο κοσμος χτενιζεται, πιασε ενα πιστολακι και δεκα μπικουτι, να βγαλουμε κι εμεις κανενα φραγκο;
2. Αχ ποσο με βολεψε το μαγαζι που νοικιαζοταν εδω, ε δε πειραζει που υπαρχει ηδη κομμωτηριο, θα κατεβασω τις τιμες (μτφ θα μειωσω το σερβις) και θα τραβηξω κοσμο.
Να ενα τετοιο κομμωτηριο θελω, να εχει αρτον και θεαματα!
Οπως και να το δει κανεις ειναι λαθος κινηση. Ειναι κακιστος αθεμιτος ανταγωνισμος, που ακομα κι αν πετυχει, μειωνει το εισοδημα του καθενος στα δυο στην καλυτερη των περιπτωσεων. Δεν φανταζομαι ξαφνικα να πολλαπλασιαστουν οι πελατισσες της περιοχης. Εδω παρατηρησα σε πολυ γνωστο κομμωτηριο στο Golden Hall οτι σκοτωναν μυγες οποια στιγμη κι αν περασα.
Και δεν ειδα αυτο μονο! Στο ιδιο προαστειο, φωτοτυπιες (επικαιροτατο) και εκτυπωσεις ψηφιακων αρχειων. Το ενα απεναντι στο αλλο. Καλα, η φωτοτυπια ειναι πραγματικα τοσο προσοδοφορα επιχειρηση; Στον ιδιο δρομο πολλα αλλα αδειανα και κλειστα με λουκετο.
Δεν ειναι ευκολη υποθεση η μικρη επιχειρηση στην Ελλαδα πια. Για χρονια στηριχτηκε στον δανεισμο και σε ελαχιστες περιπτωσεις αναπτυχθηκε σωστα. Ακομα και σημερα το 38% της Ελληνικης οικονομιας στηριζεται σε μικρες επιχειρησεις. Στην Αμερικη το ποσοστο αυτο ειναι λιγωτερο απο 7%. Δε γινεται ομως να στηριζεται η οικονομια ενος ξεπεσμενου οικονομικα κρατους να στηριζεται σε τετοιο μεγαλο ποσοστο σε σαθρα θεμελια.
Παρακολουθω χρονια την εξελιξη δυο επιχειρησεων που αρχισαν απο πολυ μικρες και εξελισσονταν καλα. Εχουν να κανουν με καλλυντικα προϊοντα. Και οι δυο αγγιξαν τη διαθνη αγορα. Η μια ακομα εξελισσεται. Η αλλη δεν εκανε ποτε καλο μαρκετινγκ και δεν εξελιχθηκε στην προβολη. Αυτο το λεω απο προσωπικη εμπειρια. Φετος ειδα τεραστιο ξεπεσμο, στα προϊοντα, στις συσκευασιες και απουσια εξαιρετικων προιοντων που παρηγε στο παρελθον. Αντιθετα προβαλλει προϊοντα απο αλλες επιχειρησεις. Ενας ” συνασπισμος” θα λεγαμε. Αν υπαρχει του χρονου, καλα θα ειναι (γι αυτους δηλαδη).
Γενικα θα υποσυηριξω την μικρη επιχειρηση οταν το αξιζει. Παραδειγμα. Στην γειτονια μου παλι. Παλιο βιβλιωπωλειο/χαρτοπωλειο εξηντα χρονων και πανω. Καμια ανακαινιση. Τρεις υπαλληλοι που δεν ξερουν που ειναι τι. Ζητω ενα βιβλιο που κυκλοφορησα προσφατα κι εχει μεγαλη αναγνωσιμοτητα. Δεν το ξερουμε, δεν το εχουμε. Χαιρετε! Δυο τετραγωνα πιο κει. Βιβλιοπωλειο μικρο που ανοιξε και διατηρει μια κοπελιτσα. Κανενας εξτρα αχρηστος υπαλληλος. Διαβαζει τα βιβλια και συζητα μαζι σου το θεμα, την κυκλοφορια, τον συγγραφεα. Λογισμικο με καταχωρησεις. Πανεμορφα περιτυλιγματα κι ενα χαμογελο ακαταμαχητο. Αν δεν υπαρχει το βιβλιο (σπανιο) θα στο φερει την επομενη μερα.
Η πληθωρα καταστηματων δωρων που λεγαμε πριν εχει αντικατασταθει με καταστηματα αξεσουαρ. Ενταξει δηλαδη, ποσα κοκκαλακια για τα μαλλια, ποσα πλαστικα σκουλαρικια και ποσα φουλαρια απο πολυεστερ μεηντ ιν Τσαϊνα (εμαθαν οι Κινεζοι και αλλα υλικα απο το μεταξι) θα πουλησουν ολα αυτα; Τελικα η εγω εχω γινει ψειρα η η αγορα εχει κατακλυστει απο τοννους σκουπιδια για να ικανοποιησει την ματαιοδοξια των πελατων της. Συγγνωμη αλλα σε επιπεδο χωρας εχουμε κριση. Παρτε ενα και καλο οπως εκαναν οι γιαγιαδες σας.
Δε πρεπει να εκλειψει η μικρη επιχειρηση. Γιατι σιγουρα υπαρχει το επιχειρηματικο κυτταρο σε μερικους ανθρωπους που ετσι αρχιζουν και γιγαντωνουν το εργο τους. Πρεπει ομως να εκλειψει η αφελης αποψη οτι ο καθενας μπορει να βαλει μια κρεμαστρα με πεντε μοντελα σε περιοχη που τα μοντελα δεν φοριουνται.
Αυτα σημερα τα γραφω σαν απλος παρατηρητης γιατι το επιχειρησιακο μου δαιμονιο ειναι εντελως ανυπαρκτο. Υπαρχουν διαφορα μοντελα αναπτυξης στην οικονομια. Αλλα δε νομιζω να υπαρχει καποιο που να προβλεπει για 38% σε μικρες επιχειρησεις. Κι εκεινοι που δεν το βλεπουν, ειναι και θα ειναι χαμενοι δυστυχως.
Σας φιλω γλυκα!
ασπρο - 1 